Το «αρκτικό ψύχος» που πάγωσε πρόσφατα τη Βόρεια Αμερική αφαίρεσε από την αμερικανική οικονομία περίπου τρία δισεκατομμύρια δολάρια μέσα σε μία μόνο εβδομάδα. Μας θύμισε πως τα ακραία καιρικά φαινόμενα έχουν οικονομικές επιπτώσεις ακόμη και για τις πλουσιότερες χώρες και πως η κλιματική αλλαγή μάλλον θα έχει σημαντικό αντίκτυπο. Oι τελευταίες μελέτες εξετάζουν πόσο μεγάλος μπορεί να είναι αυτός ο αντίκτυπος και προσθέτουν σημαντικά νέα ευρήματα στην αρχική έκθεση του Stern από το 2010. Προκύπτει πως η κλιματική αλλαγή ενδέχεται να έχει ήδη επιφέρει επιπτώσεις και ότι ο καιρός επηρεάζει τις οικονομίες με διάφορους τρόπους. Ωστόσο, είναι πιο δύσκολο να υπολογίσουμε τον μακροπρόθεσμο αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής από τον βραχυπρόθεσμο αντίκτυπο των καιρικών φαινομένων.
Θερμοκρασία και φτώχεια
Εχει αποδειχθεί ότι οι υψηλές θερμοκρασίες συνεπάγονται περισσότερη φτώχεια. Οι τροπικές χώρες είναι φτωχότερες. Σε πρόσφατη μελέτη τους η Μελίσα Ντελ από το Χάρβαρντ, ο Μπέντζαμιν Τζόουνς από το Νοθγουέστερν και ο Μπέντζαμιν Ολκεν από το ΜΙΤ διαπίστωσαν πως για κάθε βαθμό Κελσίου αύξησης της θερμοκρασίας μιας χώρα, το ΑΕΠ της μειώνεται κατά 8,5%.
Αλλη μελέτη μεταξύ των φτωχών χωρών καταδεικνύει πως για κάθε βαθμό Κελσίου άνοδο της θερμοκρασίας μιας χώρας μειώνεται το κατά κεφαλήν εισόδημά της κατά 1,4%. Τα ευρήματα αυτά δεν θα εξέπλητταν τον Μοντεσκιέ που το 1748 υποστήριξε πως τα ζεστά κλίματα δεν ευνοούν την ανάπτυξη συνθηκών καλής ζωής. Δεν συνεπάγεται, όμως, ότι αν σημειωθεί αύξηση όλων των θερμοκρασιών του πλανήτη κατά ένα βαθμό Κελσίου εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, τότε το παγκόσμιο ΑΕΠ θα είναι κατά 8,5% χαμηλότερο σε σύγκριση με αυτό που θα ήταν υπό άλλες συνθήκες. Ισως η σχέση που έχει διαπιστωθεί ανάμεσα στη ζέστη και τη φτώχεια να οφείλεται σε κάποιον τρίτο παράγοντα, όπως για παράδειγμα την ελονοσία. Αν μπορούσαμε να απομακρύνουμε τον παράγοντα αυτό, ίσως η θερμοκρασία να μην είχε πια τόση σημασία.
Προσφάτως, ορισμένες τροπικές περιοχές, από τη Νότια Κίνα μέχρι τη Ρουάντα, αποδεικνύονται εξαιρετικά επιτυχημένες οικονομικά. Εξακολουθεί, πάντως, να υφίσταται συσχετισμός ανάμεσα στη ζέστη και την ανάπτυξη και αφορά ένα μακροπρόθεσμο αντίκτυπο. Παρά την επιτυχία τους, οι τροπικές χώρες έχουν σημειώσει ανάπτυξη κατά 0,9% χαμηλότερη από τον παγκόσμιο μέσο όρο το χρονικό διάστημα 1965-1990. Σε δείγμα 28 χωρών της Καραϊβικής σημειώθηκε μείωση του ΑΕΠ κατά 2,5% για κάθε βαθμό Κελσίου που ανέβηκε η θερμοκρασία. Και πάλι, όμως, αυτό δεν αποδεικνύει ότι φταίει η θερμοκρασία. Αξίζει τον κόπο να διερευνήσει κανείς το θέμα κατά πόσον ο καιρός αυτός καθαυτόν επιβραδύνει άμεσα τους ρυθμούς ανάπτυξης των χωρών. Μπορεί να το κάνει με διάφορους τρόπους.
Επιπτώσεις στο ΑΕΠ
Πρώτον, οι φυσικές καταστροφές προκαλούν μεγάλη ζημιά. Σύμφωνα με μία από τις υπάρχουσες μελέτες, οι κυκλώνες μείωσαν το ετήσιο παγκόσμιο ΑΕΠ κατά 1,3% το διάστημα 1970-2008. Οι φτωχές χώρες πλήττονται δυσανάλογα επειδή είναι πιο ευάλωτες σε τέτοιες καταστροφές. Αν, επομένως, η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη επιφέρει ακραία καιρικά φαινόμενα, μπορεί ενδεχομένως να μειώνει την ανάπτυξη.
Δεύτερον, οι υψηλές θερμοκρασίες και η μεγάλη ξηρασία τείνουν να πλήττουν τη σοδειά των αγρών. Πλήττονται, έτσι, οι χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος περισσότερο καθώς η γεωργία αντιπροσωπεύει μεγαλύτερο μερίδιο στο ΑΕΠ τους. Εξ άλλου οι αγρότες αντιδρούν στην άνοδο της θερμοκρασίας, αλλάζοντας τις καλλιέργειές τους ή μεταναστεύοντας σε αστικά κέντρα. Γι’ αυτό και ο αντίκτυπος των αυξημένων θερμοκρασιών στη γεωργία είναι ανομοιογενής και δύσκολο να υπολογιστεί.
Συχνά υποθέτουμε πως οι οικονομικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θα περιορισθούν κυρίως στις φτωχές χώρες. Ωστόσο, οι πρόσφατες εμπειρίες από τα ακραία καιρικά φαινόμενα που έπληξαν τις ΗΠΑ μαρτυρούν το αντίθετο.
Οταν η θερμοκρασία ανεβαίνει, μειώνεται η παραγωγή
Σχετική μελέτη στις ΗΠΑ κατέληξε στο συμπέρασμα πως όταν η θερμοκρασία φθάνει τους 38 βαθμούς Κελσίου μειώνεται κατά μία ώρα την ημέρα η εργασία στη γεωργία, τη δασοκομία, τις κατασκευαστικές και τις εταιρείες κοινής ωφελείας. Οι τομείς αυτοί προϋποθέτουν εργασία στο ύπαιθρο και αυτό ενδέχεται να εξηγεί γιατί οι εργαζόμενοι δεν μπορούν να εργασθούν εξίσου. Aλλη μελέτη που διεξήχθη μεταξύ κέντρων τηλεφωνικών κλήσεων κατέδειξε πως για κάθε βαθμό Κελσίου που ανεβαίνει η θερμοκρασία από τους 22 ώς τους 29 βαθμούς Κελσίου μειώνεται η παραγωγικότητα κατά 1,8%.
Τέλος, ο καιρός επηρεάζει τις συνθήκες της ζωής και επομένως τους παράγοντες της παραγωγής. Στην Αμερική κάθε πρόσθετη ημέρα με θερμοκρασία πάνω από 32 βαθμούς Κελσίου αυξάνει την ετήσια θνησιμότητα κατά 0,1%, σε σύγκριση με τις ημέρες με θερμοκρασία από 10 ώς
15 βαθμούς.
Στην Ινδία η θνησιμότητα αυξάνεται κατά σχεδόν 0,8%. Σχεδόν όλες αυτές οι διαπιστώσεις αφορούν τα περασμένα πέντε ή δέκα χρόνια. Για να αντλήσουμε, όμως, συμπεράσματα περί της κλιματικής αλλαγής, που συντελείται εδώ και εκατοντάδες χρόνια, είναι επισφαλή αυτά τα στοιχεία. Οι καινούργιες μελέτες, πάντως, αποτελούν μια αρχή. Καταδεικνύουν με ποιο τρόπο η ενημέρωση για το θέμα μπορεί να βελτιωθεί. Αποδεικνύουν ότι η κλιματική αλλαγή δεν θα επηρεάσει μόνον τις φτωχές χώρες αλλά και τις πλούσιες. Τελικώς, από τις εξελίξεις που συντελούνται στο περιβάλλον, στο τέλος της ημέρας κανείς δεν πρόκειται να μείνει ανεπηρέαστος. Αυτό είναι το τελικό συμπέρασμα της όλης ιστορίας.
THE ECONOMIST
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Εδώ σχολιάζεις εσύ!